کد مطلب:279 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:262
احکام بیمه
«بیمه» قراردادی است بین بیمه شونده (بیمه گزار) و مؤسسه یا شركت یا شخصی كه بیمه را می پذیرد (بیمه گر) كه به موجب آن یك طرف تعهّد می كند در ازاء پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر، در صورت وقوع حادثه، خسارت وارده بر او را جبران كند و یا وجه معیّنی بپردازد. متعهّد را «بیمه گر»، طرف تعهّد را «بیمه گزار»، وجهی را كه بیمه گزار به بیمه گر می پردازد «حقّ بیمه» و آنچه را كه بیمه می شود «موضوع بیمه» می گویند، و این عقد مثل سایر عقود محتاج به رضایت طرفین است، و شرایطی كه در عقد و طرفین آن در سایر عقود معتبرند، در این عقد نیز معتبر می باشند و می توان این عقد را با هر لغت و زبانی منعقد كرد. و تعهدات طرفین قرارداد بیمه به اعتبار انواع و اقسام بیمه متفاوت است.
(مسأله 2483) در بیمه هر یك از طرفین قرارداد می توانند ایجاب یا قبول را اجرا نمایند، ولی باید تمام قیودی كه گفته شد معلوم شوند و قرارداد بر اساس آنها واقع گردد.
(مسأله 2484) در بیمه علاوه بر شرایطی از قبیل بلوغ و عقل و اختیار و غیر آنها كه در سایر عقود لازم است، چند شرط معتبر است:
اوّل: تعیین موضوع بیمه كه شخص، مغازه، كشتی، اتومبیل یا هواپیما است. دوم: تعیین دو طرف عقد كه اشخاص یا مؤسسات یا شركت ها یا دولت هستند. سوم: تعیین مبلغی كه باید بپردازند. چهارم: تعیین اقساطی كه باید آن را بپردازند، و تعیین زمان اقساط. پنجم: تعیین زمان شروع و پایان بیمه كه مثلاً از اوّل فلان ماه یا سال تا چند ماه یا چند سال است. ششم: تعیین خطرهایی كه موجب خسارت می شوند مثل حریق، غرق، سرقت، وفات یا بیماری; و می توان كلّیّه آفاتی را كه موجب خسارت می شوند، قرارداد كرد.
(مسأله 2485) لازم نیست در قرارداد بیمه میزان خسارت تعیین شود; پس اگر قرار
[411]
بگذارند كه هر مقدار خسارت وارد شد جبران كنند، صحیح است ولی در عقد بیمه باید تعهدات طرفین عرفاً معلوم و معین باشد.
(مسأله 2486) صورت عقد بیمه چند نحو است: یكی آن كه بیمه گزار بگوید: «به عهده من است فلان مبلغ را در فلان تعداد قسط هر كدام به مبلغ فلان بدهم، در مقابل اگر خسارتی به مغازه من، مثلاً از ناحیه حریق یا دزدی وارد شود، جبران نمایی» و طرف هم قبول كند، یا بگوید: «بر عهده من است خسارتی را كه به مغازه شما از ناحیه حریق یا دزدی وارد می شود در مقابل آن كه فلان مقدار بدهی جبران نمایم» و باید تمام قیودی كه در مسأله سابق ذكر شد معلوم و قرارداد شوند.
(مسأله 2487) اگر عدّه ای با سرمایه مشترك خود مؤسّسه ای را تأسیس كنند و قرار بگذارند كه هر خسارتی به هر كدام از آنان وارد شود آن مؤسّسه جبران نماید، اشكال ندارد و باید طبق قرارداد عمل شود و آن را «بیمه متقابل» می نامند و در این فرض چنانچه شركت مذكور با پول جمع شده شركا و با اجازه آنان به تجارت بپردازد صحیح است، و هر یك از شركا علاوه بر دریافت خسارت مطابق قرارداد، سهمی هم از سود تجارت خواهند داشت.
(مسأله 2488) چون پرداخت اقساط حقّ بیمه به عنوان قرض نیست، بنابر این مؤسّسه بیمه كننده می تواند به منظور تشویق متقاضیان بیمه، متعهّد شود علاوه بر تأمین خسارت، مبلغی هم به آنان بپردازد.
(مسأله 2489) ظاهراً با رعایت شرایطی كه ذكر شد تمام اقسام بیمه صحیح می باشد، چه بیمه عمر باشد یا بیمه كالاهای تجارتی یا عمارت ها یا كشتی ها و هواپیماها، و یا بیمه كارمندان دولت یا مؤسّسات یا بیمه اهل یك قریه یا شهر، و بیمه عقد مستقلّی است و می توان به عنوان بعضی از عقود دیگر از قبیل صلح، آن را اجرا كرد.
(مسأله 2483) در بیمه هر یك از طرفین قرارداد می توانند ایجاب یا قبول را اجرا نمایند، ولی باید تمام قیودی كه گفته شد معلوم شوند و قرارداد بر اساس آنها واقع گردد.
(مسأله 2484) در بیمه علاوه بر شرایطی از قبیل بلوغ و عقل و اختیار و غیر آنها كه در سایر عقود لازم است، چند شرط معتبر است:
اوّل: تعیین موضوع بیمه كه شخص، مغازه، كشتی، اتومبیل یا هواپیما است. دوم: تعیین دو طرف عقد كه اشخاص یا مؤسسات یا شركت ها یا دولت هستند. سوم: تعیین مبلغی كه باید بپردازند. چهارم: تعیین اقساطی كه باید آن را بپردازند، و تعیین زمان اقساط. پنجم: تعیین زمان شروع و پایان بیمه كه مثلاً از اوّل فلان ماه یا سال تا چند ماه یا چند سال است. ششم: تعیین خطرهایی كه موجب خسارت می شوند مثل حریق، غرق، سرقت، وفات یا بیماری; و می توان كلّیّه آفاتی را كه موجب خسارت می شوند، قرارداد كرد.
(مسأله 2485) لازم نیست در قرارداد بیمه میزان خسارت تعیین شود; پس اگر قرار
[411]
بگذارند كه هر مقدار خسارت وارد شد جبران كنند، صحیح است ولی در عقد بیمه باید تعهدات طرفین عرفاً معلوم و معین باشد.
(مسأله 2486) صورت عقد بیمه چند نحو است: یكی آن كه بیمه گزار بگوید: «به عهده من است فلان مبلغ را در فلان تعداد قسط هر كدام به مبلغ فلان بدهم، در مقابل اگر خسارتی به مغازه من، مثلاً از ناحیه حریق یا دزدی وارد شود، جبران نمایی» و طرف هم قبول كند، یا بگوید: «بر عهده من است خسارتی را كه به مغازه شما از ناحیه حریق یا دزدی وارد می شود در مقابل آن كه فلان مقدار بدهی جبران نمایم» و باید تمام قیودی كه در مسأله سابق ذكر شد معلوم و قرارداد شوند.
(مسأله 2487) اگر عدّه ای با سرمایه مشترك خود مؤسّسه ای را تأسیس كنند و قرار بگذارند كه هر خسارتی به هر كدام از آنان وارد شود آن مؤسّسه جبران نماید، اشكال ندارد و باید طبق قرارداد عمل شود و آن را «بیمه متقابل» می نامند و در این فرض چنانچه شركت مذكور با پول جمع شده شركا و با اجازه آنان به تجارت بپردازد صحیح است، و هر یك از شركا علاوه بر دریافت خسارت مطابق قرارداد، سهمی هم از سود تجارت خواهند داشت.
(مسأله 2488) چون پرداخت اقساط حقّ بیمه به عنوان قرض نیست، بنابر این مؤسّسه بیمه كننده می تواند به منظور تشویق متقاضیان بیمه، متعهّد شود علاوه بر تأمین خسارت، مبلغی هم به آنان بپردازد.
(مسأله 2489) ظاهراً با رعایت شرایطی كه ذكر شد تمام اقسام بیمه صحیح می باشد، چه بیمه عمر باشد یا بیمه كالاهای تجارتی یا عمارت ها یا كشتی ها و هواپیماها، و یا بیمه كارمندان دولت یا مؤسّسات یا بیمه اهل یك قریه یا شهر، و بیمه عقد مستقلّی است و می توان به عنوان بعضی از عقود دیگر از قبیل صلح، آن را اجرا كرد.